(ما مانده ایم تشنه)
اشکی که می چکید ز چشمان آسمان
آتش زده است در دل غمگین عاشقان
گویی که اشک تشنگی اش را شنیده بود
کاینگونه خیس کرده لب خاک و خاکیان
افسوس کاین وصال به هنگام عاشقی
خُمخانه اش نداشت مِی تازه در میان
یک لحظه غفلتی که در آن کارزار رفت
عمری نمود خشک ساحل دریای بیکران
آیا فرات فهم چنین تشنگی نداشت؟
یا آنکه بود و رفت چنان با خبر روان
ما مانده ایم تشنه، از آن روز تا کنون
ما تشنۀ وصال تو یا صاحب الزمان
حسن بشیر- جمعه- ۲۳/۷/۱۳۹۵
اثر تازه حسن بشیر درباره تحلیل گفتمان راهی بازار نشر میشود
همشهری آنلاین: ارتباطات > ارتباطات و روزنامهنگاری
جمعه 23 مهر 1395 - 17:30:27 | کد مطلب: 349266 چاپ
اثر تازه حسن بشیر درباره تحلیل گفتمان راهی بازار نشر میشود
کتاب »کاربرد تحلیل گفتمان در فهم منابع دینی» تألیف دکتر حسن بشیر دانشیار دانشگاه امام صادق(ع) توسط دفتر نشر فرهنگ اسلامی راهی بازار نشر میشود.
به گزارش خبرنگار همشهری آنلاین، کتاب «کاربرد تحلیل گفتمان در فهم منابع دینی» در هفت فصل تدوین شده است که با «معناشناسی و رویکرد تفسیری» آغاز میشود.
مفاهیم: تحلیل گفتمان (discourse analysis) چیست؟
ره آوردهای تحلیل محتوا در فهم متون دینی: رویکرد تحلیل محتوای کمی، رهآوردهای تحلیل محتوا در فهم متون دینی: رویکرد تحلیل محتوای کیفی، گفتمان و تحلیل گفتمان در علوم اجتماعی، دیپلماسی گفتمانی انتخابات و رسانههای جهان: نمونهای از تحلیل گفتمان به روش پدام، مقدمهای بر تحلیل گفتمان قران کریم (گفتمان قرانی) و گفتمان و تحلیل گفتمان در متون روایی دینی عناوین فصلهای دوم تا هفتم این کتاب را تشکیل میدهند.
کتاب 3 جلدی «رسانههای بیگانه، قرائتی با تحلیل گفتمان» از مجموعه کتابهای تحلیل گفتمان رسانههای جهان و کتاب «خبر؛ تحلیل شبکه ای و تحلیل گفتمان» از جمله دیگر آثار دکتر حسن بشیر در زمینه تحلیل گفتمان است.
عصر روزنامههای کوچک و ساندویچی فرا رسیده است
روزنامه صبح نو، ۱یکشنبه، ۱۸ مهر ۱۳۹۵۸
دکتر حسن بشیر:
عصر روزنامههای کوچک و ساندویچی فرا رسیده است
گفتوگو سعید احمدی دستجردی
به راستی آیا عصر رسانه مکتوب و کاغذی در روزگار ما گذشته است؟ اینکه دیگر روزنامهها مشتری ندارد و روزنامههای کاغذی خوانده نمیشود، شائبهای است که از سوی برخی افراد مطرح میشود که چندان ریشه علمی و درستی ندارد. دکتر حسن بشیر دانشیار ارتباطات دانشگاه امام صادق (علیهالسلام) این موضوع را مورد بررسی و تبیین قرار دادند:
آیا این ادعا درست است که عصر رسانههای کاغذی و روزنامهها گذشته است و دیگر مخاطبی ندارد؟
به هیچ وجه. اصولاً امکانپذیر نیست که عصر رسانههای مکتوب به شکل کامل از بین برود. میتواند تغییر شکل بدهد همانطور که در این زمینه ما شاهد تحولات شکلی و محتوایی در این زمینه هستیم، اما اینکه کاملاً از بین بروند امکان پذیر نیست. یکی از دلایل آن، سبک زندگی انسانها در طول زمان است که نمیتواند همیشه به یک شکل باشد. علاوهبر آن، هر جامعهای نسبت به جامعه دیگر میتواند متفاوت باشد. برخی از جوامع با فرهنگ مکتوب همراهی بیشتری دارند و برخی با فرهنگ دیجیتالی. البته سن و سطح تحصیلات نیز در این زمینه تاثیرگذار است.
کارکرد روزنامههای کاغذی در حال حاضر چه تغییری با دورههای گذشته کرده است؟
تغییرات و تحولات روزنامههای کاغذی در شرایط کنونی با دورههای گذشته را میتوان در چند محور ذیل خلاصه کرد:
(۱) تغییرات شکلی: روزنامهها از قطع بزرگ به قطع کوچکتر (تابلوید) تغییر یافتهاند. این تغییر نه به دلیل فقط اقتصادی که اهمیت زیادی نسبت به کاهش مصرف کاغذ دارد، بلکه به دلیل ساندویچی شدن و کوچک شدن بسیاری از ابزارهای مورد استفاده انسان رخ داده است و لذا روزنامه هم از این بابت تغییر شکل داد و کوچکتر و قابل حملتر و سهلالمطالعه شد.
(۲) تغییرات محتوایی: تنوع رنگ، اندازه کلمات و تنوع عکسها یکی از موارد مهم تغییرات محتوایی روزنامهها است. در گذشته اکثر روزنامهها به شکل سیاه و سفید منتشر میشدند، اما در شرایط کنونی، در جهانی که انسانها به دنبال تنوع رنگ و بازنمایی موارد مختلف زندگی هستند، روزنامهها نیز متحول شده و رنگ را به عنوان یکی از جاذبههای جدید برای جذب خوانندگان، مورد توجه قرار دادند.
(۳) جهتگیری خبری و گزارشی: در عصر کنونی که رقابت میان رسانههای مکتوب و دیجیتالی افزایش یافته است، یکی از تحولات مهم، جهت گیریهای خبری و گزارشی است که توانسته است خوانندگان را همچنان مجذوب رسانههای مکتوب نگاه دارد. به عنوان مثال: حرکت از سخت خبر به نرم خیر یکی از این موارد است. گزارشهای مصور خبری از دیگر موارد است. به عبارت دیگر ترکیب جملات و عکسها یکی از موارد مهمی است که در تحولات روزنامههای کاغذی صورت گرفته است. طرح نیازهای اجتماعی به شکل عینیتر و انتقادیتر، از موارد دیگر است که توانسته است این روزنامهها را همچنان زنده نگاه دارد.
(۴) تغییر در رویکردهای معمول خبری: فراتر از آنچه که در بالا مطرح گردید، یکی از تحولات مهم عصر جدید رسانههای کاغذی، تغییر در رویکردهای معمول خبری است. به عنوان مثال، اگر در روزنامههای گذشته، سخن اول و تصویر آغازین روزنامه متعلق به دولتمردان بود، در شرایط جدید، سخن اول و تصاویر مربوطه تغییر اساسی کرده است و بیشتر از آنچه میتواند به عنوان سخن و تصویر مردم و بازنمایی جامعه باشد، مطرح است. البته این وضعیت در کشورهای غربی بیشتر مشاهده میشود. در مورد ایران هنوز این وضعیت کم و بیش به شکل گذشته است و سخن اول، تصویر اول و بازنمایی اول متعلق به دولتمردان است. این مساله حتی در مورد رسانههای مستقل مشاهده میشود که باید به تدریج و به شکل مناسب، تغییرات هدفمند پیدا کند.
(۵) حضور در دنیای مجازی: یکی از تحولات مهم رسانههای کاغذی، حضور آنها به همان شکل و یا با تغییرات متناسب در جهان مجازی است. این حضور توانسته است به یک معنا، تداعی حضور کاغذی این رسانهها باشد. بنابراین میتوان گفت که مفهوم کاغذ در حال تغییر است. اگر روزی کاغذ به شکل ملموس مطرح میشد، امروزه میتوان گفت نوعی از «کاغذ مجازی» ایجاد شده است که تداعیکننده همان فرم و محتوای روزنامههای کاغذی ملموس است. این تحول به شدت، نوعی از تداعی و تلقین را برای مردم ایجاد کرده است که هنوز روزنامهها به همان شکل قبلی خود حضور دارند، وجود دارند و هنوز به زندگی خود ادامه میدهند.
فضای استفاده از روزنامهها و رسانههای کاغذی در ایران چه تفاوتی با فضای مشابه در کشورهای اروپایی و آمریکایی دارد؟ در کشورهای اروپایی و آمریکایی در حال حاضر مرجعیت با کدامیک است؛ رسانههای مکتوب یا مجازی؟
با توجه به سفرهایی که گاهی به برخی از کشورهای غربی دارم و از آمارها و اطلاعات به دست آمده نیز میتوان چنین نتیجهای گرفت، که در استفاده از روزنامهها و کلاً رسانههای کاغذی در بسیاری از کشورهای غربی کاهش جدی ایجاد نشده است. البته قطعاً همهگیر شدن رسانههای دیجیتالی تاثیرات زیادی بر مصرف رسانهای مردم گذاشته است، اما اینکه این جوامع با روزنامهها و رسانههای مکتوب خداحافظی کرده باشند، به هیچ وجه صورت نگرفته است. در بسیاری از موارد مثلاً در متروها، ما شاهد مطالعه وسیع روزنامهها و مجلات توسط مردم هستیم. تنوع روزنامهها و مجلات در این زمینه نیز نشان میدهد که هنوز مصرف آنها به اندازهای که تبلیغ میشود وجود دارد و اگر نه از نظر اقتصادی میتواند بهصرفه نباشد. البته نباید فراموش کرد که در این زمینه سن و تحصیلات تاثیرات فراوانی در گرایش مردم نسبت به رسانههای مکتوب یا مجازی و دیجیتالی دارد. در شرایط کنونی جوانان به دلیل شرایط جوانی به سرعت بیشتر توجه دارند که در دنیای مجازی بیشتر دیده میشود. تعامل نیز یکی از موارد مهمی است که جوامع را به سمت رسانههای مجازی سوق میدهد. روزنامهها و کلاً رسانههای مکتوب دارای خصلت و ویژگیهای تعاملی نیستند بر خلاف رسانههای مجازی که خود این ویژگی توانسته است خیلی از افراد را به خود جذب کند. به هر حال میتوان گفت همه جوامع به تدریج به سمت جهان مجازی حرکت میکنند اما نمیتوانند از رسانههای مکتوب به شکلهای مختلف آن فاصله جدی بگیرند.
لینک خبر:
(در غم تو، هم، خدا گریست)
خواهم نوشت، بر در و دیوار این جهان
من عاشق حسینم و ارباب عاشقان
خواهم نوشت، عاشق آن ماه بی کفن
کز آفتاب اوست، منور، چنین جهان
خواهم نوشت کرب و بلایت همیشگی است
چون سرزمین توست، زمین است و آسمان
خواهم نوشت در غم تو، هم، خدا گریست
هم جن و إنس، جمله، به همراه عرشیان
خواهم نوشت با تو شهادت، شرف گرفت
راه تو گشت، راه شکفتن، به سوی آن
خواهم نوشت هر چه که دارم فدای تو
ای اُسوه ی شریف، به هر جا و هر زمان
خواهم نوشت هر چه که خواندم ز متن عشق
جز نام تو نبود، سراسر در آن بیان
خواهم نوشت، مرگ مرا چون فرا رسد
ذکر حسین و یاد حسینم شود أمان
خواهم نوشت هر که تو را خواند با یقین
همرا تو و همره وی، صاحبِ زمان
خواهم نوشت هر چه که داریم از تو هست
این سرزمین و مردم عاشق، به هر زبان
خواهم نوشت، عشق علی چون به دل نشست
بشکفت عشق تو، هر دم، ز باغ جان
حسن بشیر- جمعه-16/7/1395
باسمه تعالی
معاونت آموزشی و تحصیلات تکمیلی
شورایآموزشی و تحصیلات تکمیلی
کاربرگ طرح درس و ارزشیابی پیشرفت تحصیلی دانشجویان
سال تحصیلی: 139۵ نیمسال: اول
عنوان دانشکده: معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات
دانشگاه امام صادق (ع)
عنوان درس: مطالعات میان فرهنگی (ارتباطات بین الملل و میان فرهنگی) |
تعداد واحد: 2 |
مقطع درس: کارشناسی |
گروه آموزشی مسئول درس: ارتباطات و فرهنگ |
زبان تدریس: فارسی |
|
هدف درس: آشنایی با دو حوزهی «ارتباطات بین الملل» و «ارتباطات میانفرهنگی» به عنوان دو سطح ارتباطی. این درس در دو حوزهی نظری و مسئلهشناسی ارائه میشود. |
استاد درس: دکتر حسن بشیر |
نحوهی ارائهی درس:
روش ارزیابی درس: امتحان نیم ترم: (20 نمره) · مشارکت در مباحث کلاس: 2 نمره · امتحان کتبی: 18 نمره امتحان پایان ترم: (20 نمره) · مشارکت در مباحث کلاس: 2 نمره · امتحان کتبی: 18 نمره
|
عناوین سرفصلهای درس: مطالعات میان فرهنگی (ارتباطات بین الملل و میان فرهنگی) |
|
|||
|
هفته |
عنوان درس |
منابع |
|
|
اول |
درآمدی بر ارتباطات بین الملل |
معرفی درس، آشنایی با مسائل کلی درس، شیوه ارزیابی و آزمون |
|
|
دوم |
روابط بین الملل و ارتباطات بین المللی |
1-مولانا، حمید (1387) اطلاعات عالمگیر و ارتباطات جهانی، ترجمه: محمدحسین برجیان، انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره). فصل اول: صص: 19 تا 49. |
|
|
سوم |
جریان بین المللی اطلاعات |
1-مولانا، حمید (1387) اطلاعات عالمگیر و ارتباطات جهانی، ترجمه: محمدحسین برجیان، انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره). فصل اول: صص: 59 تا 80. |
|
|
چهارم |
جریان بین المللی اخبار (اخبار و دیدگاهها) |
1- مولانا، حمید (1387) اطلاعات عالمگیر و ارتباطات جهانی، ترجمه: محمدحسین برجیان، انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره). فصل اول: صص: 83 تا 117. |
|
|
پنجم |
تعاملات بین المللی و ارتباطات میان فرهنگی (مطالعه پدیده جهانگردی و تحرک جهانی انسان) |
1-مولانا، حمید (1387) اطلاعات عالمگیر و ارتباطات جهانی، ترجمه: محمدحسین برجیان، انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره). فصل اول: صص: 253 تا 273. |
|
|
ششم |
ارتباطات بین المللی و امپریالیسم رسانه ای/فرهنگی با تاکید بر اینترنت |
1-کیم، سینگچول، امپریالیسم فرهنگی در اینترنت، ترجمه و تلخیص: کریم خان محمدی، مقاله غیر منتشره. |
|
|
هفتم |
ارتباطات بین المللی، فرهنگ و دیپلماسی عمومی
|
1-آشنا، حسام الدین، «فرهنگ، ارتباطات و سیاست خارجی، ارائه مدلی برای دیپلماسی عمومی»، فصلنامه پژوهشی دانشگاه امام صادق، شماره 21، بهار 1383، صص 227 تا 262. |
|
|
هشتم |
دیپلماسی عمومی: سیاست ها و برنامه های جهانی |
1-بشیر، حسن (1394) دیپلماسی عمومی: سیاست ها و برنامه های جهانی، انتشارات دانشگاه امام صادق (ع). |
|
|
نهم |
درآمدی بر ارتباطات میان فرهنگی: تاریخ، مفاهیم و جایگاه |
1-رضی ، حسین ،ارتباطات میان فرهنگی (تاریخ، مفاهیم و جایگاه)، مقاله. |
|
|
دهم |
ارتباطات میان فرهنگی و مبادله معنا |
جزوه استاد درس. |
|
|
یازدهم |
نقش زبان در ارتباطات میان فرهنگی |
1-سامووار، لاری، ریچارد پورتر و لیزا استفانی (1379) ارتباط بین فرهنگها، مترجمان: غلامرضا کیانی و سید اکبر میرحسنی، تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران، فصل پنجم: زبان و فرهنگ، صص209 تا 246. |
|
|
دوازدهم |
نقش ارتباطات غیر کلامی در ارتباطات میان فرهنگی |
1- سامووار، لاری، ریچارد پورتر و لیزا استفانی (1379) ارتباط بین فرهنگها، مترجمان: غلامرضا کیانی و سید اکبر میرحسنی، تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران فصل پنجم: زبان و فرهنگ، صص247 تا 290. |
|
|
سیزدهم |
حوزه های ارتباطات غیر کلامی |
ریچموند، ویرجینیا پی. و مک کروسکی، جیمز سی. (1387) رفتار غیرکلامی در روابط میان فردی؛ درسنامه ی ارتباطات غیرکلامی، ترجمه: فاطمه سادات موسوی و ژیلا عبدالله پور، زیرنظر و به ویراستاری: غلامرضا آذری، تهران: نشر دانژه. (فصل اول: از ص 81 تا 102) |
|
|
چهاردهم |
موانع عام و عوامل موفقیت ارتباطات میان فرهنگی (بخش اول) |
جزوه استاد درس |
|
|
پانزدهم |
موانع عام و عوامل موفقیت ارتباطات میان فرهنگی (بخش دوم) |
جزوه استاد درس |
|
|
شانزدهم |
مروری بر محورهای اساسی درسهای مطالعات میان فرهنگی |
جمع بندی کلیه درس ها |
|