خلاصه کتاب: یک جهان چندین صدا

 (هر هفته خلاصه یک کتاب در وب نما)

با سلام

خلاصه کردن کتاب های مختلف یکی از معدود اقدامات است که از دانشجویان برای کارهای درسی خواسته می شود. «وب نما» برای بهره برداری علاقمندان از خلاصه های مزبور که می تواند زمان آشنائی با محتوای کتاب های مختلف را کاهش دهد، خلاصه برخی از این کتاب ها را منتشر می کند.

لازم به ذکر است که این خلاصه ها به معنای پوشش علمی و کامل کتاب های مزبور نبوده اما می توان آنها را به عنوان نمونه های خوب از این کار مهم علمی تلقی نمود.

پیشاپیش از دانشجویان خوب خودم که در درس های اینجانب زحمات خلاصه کردن این کتاب ها را کشیده اند سپاسگزاری می کنم. 

حسن بشیر

خلاصه کتاب: یک جهان چندین صدا

میثم فرخی

دانشجوی دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات

دانشگاه امام صادق (علیه السلام)

کد: 1383

منبع

ابل الی(و دیگران)،یک جهان چندین صدا،ایرج پاد،تهران:سروش،چاپ اول،1369

فهرست مطالب

پیشگفتار مترجم

جهان سوم در راه استقرار "نظم بین المللی نوین اطلاعات و ارتباطات"

سرآغاز

پیشگفتار

مقدمه

میراث موجود

-پیدایش ارتباطات نوین

-نقشهای ارتباط

-مناظره بین المللی پیرامون ارتباط

جهان در حال تغییر ارتباط

-ارتباط میان فردی

-رشد رسانه های جمعی

-ماهواره ها

-انفورماتیک

-توانگران و تهی دستان در قلمرو ارتباط

- گرایش به سمت تمرکز

-پدیده فراملی شدن

مسائل مورد توجه همگان

-کاستیهای جریانهای ارتباطی

-سلطه در محتوای ارتباط

-ارتباط دموکراتیک تر

-تصاویر جهان

-عامه مردم و افکار عمومی

سیاستهای ارتباطی

-پیوندهای ارتباط با راهبردهای توسعه

-ساختن چهارچوب

-ارتباط گران حرفه ای

-حقوق و مسئولیتهای روزنامه نگار

فردای ارتباط

-نتیجه گیریها و توصیه ها

-تحکیم استقلال و خود اتکایی

-آثار و نتایج اجتماعی و وظایف تازه

-امانت حرفه ای و استانداردها

-دموکراتیک کردن ارتباط

-تقویت همکاری بین المللی

-مسائلی که نیازمند بررسی بیشتر است

پیشگفتار مترجم

کتاب حاضر خلاصه ای است از متن یک گزارش که به توصیه سازمان تربیتی،علمی،فرهنگی سازمان ملل متحد(یونسکو) و با همکاری صاحب نظران و دست اندرکاران مسائل ارتباطی در دنیا تهیه شده است و در آن کوشش شده تا تمامی مسائل مربوط به ارتباطات بررسی شود و در پی تجزیه و تحلیل و طبقه بندی لازم،اصول اساسی طرح و تنظیم ارتباطی ملی و نیز همکاری بین المللی در عرصه ارتباطات ارائه گردد.

جهان سوم در راه استقرار "نظم بین المللی نوین اطلاعات و ارتباطات"

گزارش نهایی کمیسیون بین المللی یونسکو برای مطالعه درباره مسائل ارتباطات یکی از مهمترین دستاوردهای همبستگی و همکاری در دو دهه اخیر ممالک در حال توسعه برای مبارزه با شیوه های تازه سلطه استعماری و نیل به استقلال فرهنگی و ارتباطی به شمار می رود.کشورهای جهان سوم ار اواخر دهه 1960 با شرکت در اجلاسیه های کنفرانس عمومی یونسکو و کنفرانس سران کشورهای جنبش غیر متعهد نسبت به وضع نا مطلوب اطلاعات و ارتباطات در ممالک در حال توسعه و فاصله روز افزون آنها در این زمینه با کشورهای غربی صدای انتقاد واعتراض سر دادند.در این زمینه(جریان آزاد اطلاعات)اجلاسیه های متعددی مربوط به یونسکو برگزار شد که به شکل گیری کمیسیون بین المللی مطالعه درباره مسائل ارتباطات انجامید و به مباحثاتی از جمله عدم تعادل اطلاعات،آزادی و مسئولیت اطلاعات،حاکمیت دولتها،ارتباط و توسعه پرداخته شد.جنبش کشورهای غیر متعهد نیر در راستای بحثهای مذکور کنفرانسی تشکیل دادند که به تاسیس یک سمپوزیوم بین المللی ارتباطات انجامید.

سرآغاز

کار تهیه گزارش کمیسیون بین المللی بررسی مسائل ارتباط در دسامبر 1979 به پایان رسید و شن مک براید رئیس کمیسیون در فوریه سال1980 آن را تسلیم مدیر کل یونسکو کرد و در همین سال به دو زبان انگلیسی و فرانسه و به نام یک جهان چندین صدا منتشر شد.از آن زمان تا کنون نیز نسخه هایی به 8 زبان دیگر برای انتشار آمده شده است.

پیشگفتار(احمد مختار امبو،مدیر کل یونسکو)

در کنفرانس عمومی 1976 در نایروبی مدیر کل یونسکو مامور می شود تا با توجه به پیشرفت تکنولوژی و پیچیدگی و عظمت تحولات اخیر در روابط بین المللی به بررسی تمام مسائل ارتباط در جامعه بپردازد.وی مجمعی از اندیشمندان گرد هم آورده و کمیسیون بین المللی بررسی مسائل ارتباط را به ریات آقای شن مک براید تاسیس می کند.

مقدمه(شن مک براید،رئیس کمیسیون)

مک براید می گوید که گزارش اعضای کمیسیون در عین حال که نمودار دید جمعی کمیسیون در زمینه ارتباط است متکی بر یک بررسی واقعا جهانی از آراء و عقاید فردی و رسمی و کوهی از اسناد برگرفته شده از هزاران منبع بوده است.این انبوه اطلاعات گسترده ترین طیف ممکن ایدئولوژیک،سیاسی،اجتماعی_اقتصادی و جلوه های فرهنگی را در بر می گرفت.این گزارش به طور کلی نشانگر توافق آرای اعضاء درباره چگونگی دید کمیسیون از نظم ارتباطی کنونی و پیش بینی کیفیت یک نظم نو می باشد و هر جا اختلاف نظرهایی وجود داشت اعضا با اظهار نظر یا ابراز مخلفت خود،آن را منعکس کرده اند.

میراث موجود

با نگاه اجمالی به تاریخ می توان به این نکته پی برد که انسانها در طول تاریخ در دریافت و انتقال اطلاعات کوشیده اند.انها کار برقراری ارتباط را با استفاده از اشارات سر و دست و علایم صوتی آغاز کردند سپس در مرحله پیشرفته تری به موسیقی،نقاشی،طبل،رقص... روی آوردند.زبان در واقع اولین پیشرفت و دستاورد عمده بشر بود.با پیشرفت زبان تمایزهایی بین کشورها ایجاد شد و برخی زبانها وضعیتی ویژه یافتند و گشورهای مستعمره از این نوع زبانها استفاده  می کردند.دومین پیشرفت و دستاورد عمده بشر خط بود که به کلام،دوام و به جوامع استمرار می بخشید.اولین خطوط بر الواح گلی،سنگ نوشته ها و طومارها نقش بسته بود.برای اکثریت ساکنان زمین شکل اصلی مراوده اجتماعی،ارتباط میان فردی در داخل یک واحد کوچک اجتماعی بود که به مرور زمان با پیچیدگی جوامع ارتباط نیز جنبه تشکیلاتی به خود گرفت اما برقراری ارتباط سریع و پیامهای مکتوب میسر نبود.

پیدایش ارتباطات نوین

تاریخ عصر ارتباطات نوین از اختراع چاپ آغاز می شود. اختراع چاپ باعث وفور کتاب و به دنبال آن جزوه و روزنامه شد.روزنامه های نخستین کاملا حالت خصوصی داشتند و از رفاه و خوشبختی عمومی با شهامت دفاع می کردند.به تدریج در نتیجه مبارزه با بی سوادی،افزایش دستمزدها و ارزانی روزنامه ها مطبوعات کثیر الانتشار روی کار آمدند. در همان حال که مطبوعات پرتیراژبه سوی نقطه اوج خود حرکت می کردند کشف نیروی برق موجب پدید آمدن رسانه های دیگر(تلگراف،رادیو،تلفن،سینما)شد.اختراع رادیو در نخستین دهه قرن 20 انقلابی بزرگ بود.رادیو نیازمند عامه باسواد نبود و علاوه بر جنبه سرگرمی،درحیطه پخش خبر نیز استفاده می شد.یک نسل بعد در اواخر دهه1940 و اوایل دهه 1950 تلویزیون به صورت بخش مهمی از زندگی روزانه درآمد.در دو دهه اخیز ندر نتیجه بهبود در وضوح تصاویر تلویزیونی،پدید آمدن تلویزیون رنگی و اختراع ویدیو کاست،استفاده از تلویزیون و تاثیر آن چند برابر شده است. در ادامه نیز شاهد پدید آمدن سیستم های بزرگ ماهواره های بین المللی و نیز توسعه دانش انفورماتیک هستیم.

نقشهای ارتباط

ارتباط به معنای وسیع کلمه عبارت است از کار فردی و جمعی مبادله حقایق و عقاید در درون هر سیستم اجتماعی مشخص.

نقشهای ارتباط را می توان این گونه بیان کرد:

1.اطلاعات:شامل گردآوری،ذخیره،پرورش و انتشار اخبار برای رسیدن به درکی آگاهانه از وضعیت فرد،جامعه و شرایط بین المللی

2.اجتماعی کردن:فراهم کردن پشتوانه همگانی علمی و فکری برای مردم در جهت همبستگی و آگاهی اجتماعی

3.انگیزش:پیشبرد هدفهای کوتاه مدت و بلند مدت اجتماعی به منظور تحریک فعالیتهای فردی و جمعی

4.گفت و گو:ارائه اطلاعات موجود به منظور روشن شدن مسائل عمومی و تقویت توجه عمومی به مسائل ملی و بین المللی

5.آموزش و پرورش:انتقال دانش برای تکامل معنوی بیشتر،منش سازی وکسب مهارت در زندگی

6.پیشرفت فرهنگی:انتشار کارهای فرهنگی و هنری،حفظ میراث فرهنگی

7.تفریحات:اشاعه و ترویج نمایش،ورزش،رقص برای سرگرمی و تفریح فردی وجمعی

8.انسجام دهی:قرار دادن پیامهای گوناگون در دسترس افراد،گروهها و ملتها برای کمک به شناخت و درک دیدگاهها و آرزوهای مشترک یکدیگر

مناظره بین المللی پیرامون ارتباط

کشورهای در حال توسعه با سیل جریان یک طرفه اطلاعات و سرگرمیها از سوی کشورهای صنعتی مواجه شدند و به مرحله درک خطرات وابستگی رسیدند.این کشورها کم کم از شیوه کار  سیستم ارتباطی به تنگ آمدند و خواستار دسترسی بیشتر به رسانه ها شدند.لیکن خواستهای آنها اغلب با منافع انحصاری یا شکلهای گوناگون تحمیلی و فشار مواجه می شد.بنا بر این این کشورها احساس گردند که اصول مشخصی را که جامعه بین الملل به دنبال جنگ جهانی پذیرفته است از هدف اصلی منحرف گشته است و با تشکیل اجلاسیه های یونسکو،کنفرانسهای سیاستهای ارتباطی خواستار جریان آزاد اطلاعات،کنترل جریان خبری،نظم نوین ارتباط جهانی شدند.

جهان در حال تغییر ارتباط

عرصه ارتباط با گسترش رسانه های جمعی و دستاوردهای شگرف و بزرگ تکنولوژیک همانند کامپیوتر و ماهواره ظرف چند دهه به کلی دگرگون شده است.آنچه زمانی قلمرو پیمانکاران خصوصی بود اکنون به صنعتی غول پیکر با شاخه های بین المللی تبدیل شده است.

ارتباط میان فردی

با وجود ابزارهای دقیق ارتباط که بشر در اختیار دارد و روز به روز پیچیده تر می شود شکلهای کهن ارتباط میان فردی هنوز فراوان است.در جامعه های کوچک و منزوی یا در مناطقی که بی سوادی همگانی است یکی از بهترین راههای انتقال افکار و اطلاعات، رسانه های مردمی سنتی است.گروهای سیار رقص،آوازه خوانان از آن جمله اند.حتی در کشورهای صنعتی ارتباط میان فردی نقش مهمی ایفا می کند که می توان به گردهماییهای ملی و منطقه ای،کنگره های بین المللی و حضور دانشمندان و تکنسین ها در آنها اشاره کرد.

رشد رسانه های جمعی

گسترش رسانه های جمعی در مدت یک نسل شگفت آفرین بوده است.در واقع بین سالهای 1905 تا 1975 شمار کتابهای چاپ شده تا 60 درصد،تیراژ روزنامه ها تا 45 درصد،شمار گیرنده های تلویزیونی تا 155 درصد و گیرنده های رادیویی تا 265 درصد افزایش یافت.همچنین ما شاهد پیشرفت و گسترش خبرگزاریها،سینما و صنعت تفریحات(مسافرت،سمعی و بصری،کنسرت و...)هستیم.از آنجا که طی دوره مذکور رشد جمعیت جهان 33 درصد بوده شمار اشخاصی که زیر پوشش رسانه های جمعی قرار گرفتند به طرز چشمگیری افزایش یافته است.با آهنگ کنونی پیشرفت در دهه های آینده هر کس به شکلی با رسانه ها در تماس خواهد بود.

ماهواره ها

ظرف کمتر از دو دهه ارتباط ماهواره ای جهانی رشد سریع پیدا کرده است و اکنون نیز بر محدوده گسترده ای از فعالیتها از ارتباط تلفنی گرفته تا ارسال تصاویر تلویزیونی و از بانکداری و تجارت تا کشاورزی،معدنکاری و ناوبری و هواشناسی تاثیر می گذارد.در حال حاضر دو سیستم بین المللی ماهواره وجود دارد یکی اینتل ست که خدمات خود را به بیش از 100 کشور عضو در سراسر دنیا ارائه می کند و دیگری اینترسپوتنیک که یک سیستم داخلی است اما در عین حال کشورهای سوسیالیستی و برخی کشورهای دیگر از آن استفاده می کنند.

انفورماتیک

پیشرفت در این حیطه به حدی رسیده است که حتی آنان که در این رشته فعالیت  می کنند آن را پیش بینی نکرده بودند.در طول یک نسل در اندازه،عملکرد،قابلیت اعتماد کامپیوترها بهبود موثری به وجود آمد.سرعت اطلاعات از یک کامپیوتر به یک پایانه افزایش یافت،واحدهای پردازش و ذخیره الکترونیکی ارزان قیمت شدند،استفاده از کامپیوترها توسعه یافت.در حال حاضر نیز سیستمهای متمرکز به استفاده کنندگان دور از محل،این امکان را می دهند تا به اطلاعاتی که در زمینه های گوناگون مانند امور اجرایی بانکداری،تشخیص پزشکی،امور اقتصادی و اجتماعی طبقه بندی و ذخیره شده اند، به سهولت دسترسی داشته باشند.

توانگران و تهی دستان در قلمرو ارتباط

بررسی وسایل ارتباط جمعی در جهان تصوری از توزیع ناعادلانه وسایل ارتباط جمعی در میان کشورهای غنی و فقیر ارائه می دهد.با نگاهی دقیقتر روشن می شود که تفاوت نه تنها در بین کشوورها و مناطق جهان بلکه در داخل کشورها اعم از غنی و فقیر همه جا وجود دارد.با وجودی که امروز مردم بیش از هر زمان دیگر از ارتباطات نوین بهره می برند برخی کشورها نتوانسته اند خود را با رشد جمعیت همگام سازند.در درون کشورهای در حال توسعه دوگانگی و شکاف میان جمعیتهای شهری و روستایی،نابرابریها را همیشگی می کند.در کشورهای در حال توسعه فرستنده های تلویزیونی تنها شهرهای اصلی و حومه های نزدیک را پوشش می دهد،بیش از نه دهم روزنامه های  یومیه تنها در شهرها فروخته می شود.(و مسائلی دیگر)

گرایش به سمت تمرکز

ساختار مالکیت و کنترل رسانه ها از جنگ جهانی دوم تغییر شکل قابل ملاحظه ای یافته است.در واقع می توان این طور بیان کرد که گرایش کلی به سمت تمرکز بیشتر وجود داشته است.از آنجا که نیاز به حجم بیشتر سرمایه گذاری به صورت نیازی ملموس درآمده است کنترل مالی و تولید تجهیزات ناچار به شرکتهای بزرگ انتقال می یابد که به تنهایی در وضعی هستند که قادر به تامین سرمایه لازم می باشند.البته تمرکز حداکثر زمانی حاصل می شود که مالکیت،مدیریت و کنترل رسانه ها و صنایع ارتباطی به ارگانهای یک حکومت مرکزی متکی باشند که مردم بر آن نظارتی دموکراتیک ندارند.

پدیده فراملی شدن

پدیده تمرکز در بسیاری موارد با فراملی شدن همراه بوده است.در واقع ما در جهان شاهد یک سری شرکتها و صنایع فراملی هستیم که ادغام عمودی وافقی و سرمایه گذاریهای فراملی مشخصه این صنایع هستند.در این زمینه می توان بنگاههای سخن پراکنی،شرکتهای رادیویی و تلویزیویی،آگهی های تبلیغاتی را نام برد.این شرکتها مسئولیتهای ویژه ای دارند زیرا در ضمن اینکه برای سایر نقاط دنیا اطلاعات تهیه می کنند، به ایجاد الگوهای اقتصادی و اجتماعی و همسانی رفتار در مصرف کننده کمک می کنند،رسانه های فراملی همچنین در اندیشه ها و افکار نفوذ می کنند و به این ترتیب سبک زندگانی مردم را چه خوب و چه بد تغییر می دهند.

مسائل مورد توجه همگان

ارتباطات نه تنها در بین هر ملتی گسترش یافته بلکه در عین حال در امر مبادله بین المللی اطلاعات و نیز در توازن و تنوع محتوای آن_ که محور مناظره بین المللی پیرامون ارتباط است_بهبودهایی وجود داشته است.با این وجود مسائلی حل ناشده همچنان باقی است.بررسی دشواریها،تناقضات و عدم توازنها در حیطه ارتباطات پیچیدگی روز افزون مسائل ارتباطی را نشان می دهد.

کاستیهای جریانهای ارتباطی

مفاهیمی نظیر آزادی اطلاعات،جریان آزاد و متوازن اطلاعات و دسترسی آزادانه به رسانه ها که در واقع در حیطه آزادی بیان و عقیده فرد می باشد در کشورهای جهان اعمال نمی شود حتی اگر مردم جهان اکنون از فرصتهای بیشتری برای دریافت اطلاعات برخوردار باشند اما باز نمی توانند حق خود را دایر بر کسب اطلاعات و انتشار آن به اجرا بگذارند.حیطه موانع جریان آزاد اطلاعات حیطه ای وسیع و نامحدود است که اکثر رسانه ها مانند تلویزیون،رادیو،خبرگزاری و حقوق روزنامه نگاران را در بر می گیرد.در واقع در جهان یک جریان یک طرفه وجود دارد که در سطح ملی اطلاعات از سطوح بالا به عموم مردم در پایین انتقال می یابد و در سطوح بین المللی از آنهایی که دارای پیشرفته ترین وسایل هستند به کسانی که صاحب کمترین وسیله هستند و از کشورهای بزرگتر به سوی کشورهای کوچکتر منتقل می شود.بنابراین عامه مردم تنها به یک نوع جریان اطلاعات از رسانه ها متکی می شوند و جریان یک طرفه بالا به پایین پیامهای ناشناخته ای را که چند نفری تهیه کرده و به آگاهی همه می رسانند به عنوان جریان عادی می پذیرند.این در حالی است که جریانهای افقی اطلاعات این امکان را به مردم می دهند تا آن گونه اطلاعاتی را به دست آورند که برای حل مشکلات و دنبال کردن منافع خاص خود با آن نیازمند هستند.

سلطه در محتوای ارتباط

برای اینکه افراد اجتماع نقش خود را به عنوان شهروندان مسئول ایفا کنند باید به حد کافی به حقایق دسترسی داشته باشند تا بر اساس آن به داوریهای معقول بپردازند.تا کنون گامهای بلندی در امر گردآوری و پخش خبر در سراسر جهان برداشته شده است برای مثال مقادیر بیشتر خبری پخش می شود و این خبرها بیش از پیش دقیق،به جا و به موقع می باشد.اکنون نه تنها نخبگام تحصیل کرده بلکه گروههای بیشتری از مردم دسترسی افزون تر به اطلاعات دارند اما با این وجود بررسیهای متعدد نشان می دهد که عموم مردم هنوز کاملا آگاه نیستند و در برخی موارد حتی دولتها،ارگانهای عمومی و خصوصی نیز ممکن است نیمه آگاه یا ناآگاه و حتی آگاهی نادرست داشته باشند که این کژیها و نارساییها هنوز در آفت جریان خبر می باشد که نمی توان آن را انکار کرد.بحث هویت فرهنگی نیز از جمله مباحث مهم در حیطه مذکور است.هویت فرهنگی نه از راه خودداری از سهیم شدن در فرهنگ دیگران بلکه از طریق اشتیاق به سهیم شدن در آن غنی می شود.به دلیل اینکه ارتباط به اندازه تاثیری که بر فرهنگ دارد جزئی از آن به شمار می رود نظامهای ارتباطی اگر رسوم سنتی و نیز رسانه های جمعی را انسجام دهند می توانند به تقویت فرهنگ ملی و هویت فرهنگی مترقی کمک کنند.

ارتباط دموکراتیک تر

بهترین درمان برای بیماریهای گوناگونی که آفت ارتباطات امروز است دموکراتیک ساختن آن می باشد.این حالت یعنی قرار گرفتن افراد در انتهای مسیر و به عنوان دریافت کننده، پایان یافته است و آنها می توانند در فرآیند ارتباط،شرکای فعالی شوند که در نتیجه،تنوع پیامها نیز بیشتر می شود و میزان کیفیت مشارکت مردم بهبود می یابد.در واقع ارتباط برای انکه مشروعیت یابد باید در خدمت مردم و جوابگوی نیازهای آنها باشد.این همان چیزی است که در ارتباط و فرآیند آن باید مبنای کار قرار گیرد.

تصاویر جهان

در دهه های پایانی این قرن(بیستم)مسائلی که آدمی با آنها روبه روست دارای نسبتهای جهانی هستند مانند حفظ محیط زیست،بیکاری،تورم،خلع سلاح،حفظ صلح،بی عدالتی.با این مسائل تنها می توان با نشان دادن عظم و اراده عمومی رو به رو شد.مشکلات و معضلات مذکور از جمله وظایف رسانه ها هستند که چون در جایگاه منحصر به فردی قرار دارند باید به آن بپردازند.رسانه ها باید نسبت به تشریح عمیق مسائل مربوط به کشورهای در حال توسعه اقدام کنند و از تملک کشورهای توسعه یافته بیرون بیایند و سعی کنند پوششی جامع از رویدادها و مسائل را در مورد همه کشورهای جهان به تصویر بکشند.

عامه مردم و افکار عمومی

افکار عمومی پدیده ای است که بسیاری اوقات در تحلیل دقیق علمی نمی گنجد.عامه مردم چیزی بیش از کمیت ریاضی افراد است. هر چند عامه را به منزله یک وجود جمعی تعریف می کنند که به آن خاطر موجودیت دارد که افراد در برخی تجارب،آداب،سنتها و رسوم و شیوه های زندگی سهیم اند اما این وجود جمعی، یک کل یک شکل نیست.این مفهوم ابتدا با عقیده روشنفکران یا رهبران اجتماعی و سیاسی مرتبط بود اما از قرن 19 به بعد به تدریج معنای افکار شهروند عادی را که خارج از محافل تصمیم گیری باشد به خود گرفته است.افکار عمومی ایدئولوژی،ارگان آگاهی نیست.پس نقش افکار عمومی در جهان مهم و برجسته است و رسانه ها مسئولیت اخلاقی و سیاسی دارند که تمایلات و افکار عمومی را در نظر گیرند در این حیطه شاهد کم کاریهای فراوانی از سوی رسانه ها هستیم.

سیاستهای ارتباطی

سوال درباره اینکه آیا سیاستهای ارتباطی لازم و مفید هستند؟ محور مناظره بین المللی است.برخی ارتباط را بخش مکمل توسعه می دانند و مطرح می کنند که باید برای تامین بهره برداری عاقلانه از منابع ارتباطی و اقدامات هماهنگ،سیاستهایی تنظیم شود.برخی با رد این ادعا می گویند صرف وجود سیاستهای ارتباطی به دولتها اجازه می دهد تا محتوا را دیکته و عقاید ناموافق را سرکوب کنند.

پیوندهای ارتباط با راهبردهای توسعه

امروزه در طرز تفکر مربوط به توسعه تغییر جهت عمده ای ایجاد شده است.امروزه به جای استفاده از تکنولوژیهای وارداتی شاید بهتر آن باشد که فعالیتهای حیطه کار جایگزین فعالیتهای سرمایه ای گردد.اگر قرار براین است که توسعه به طور کلی بر جامعه اثر بگذارد باید به آن نه تنها مانند یک مساله اقتصادی بلکه مثل یک مساله جامعه شناختی و انسانی پرداخت.فرآیندهای توسعه باید از درون بنا شوند. سیاستهای ارتباطی ملی لزوما مستلزم برنامه ریزی سخت و متمرکز نیست این سیاستها می توانند خیلی ساده،چهارچوبی قابل انعطاف باشند تا فعالیتها را در آن هماهنگ کرد.آنچه این چهارچوبها باید منظور دارند تخصیص منابع عمومی،تصمیم درباره ساختار کلی فعالیتهای ارتباطی،حذف عدم توازنهای داخلی و خارجی و تعریفی از اولویتهاست.

ساختن چهارچوب

وضع هرگونه قانون ثابت و استوار پیرامون یک چهارچوب نهادی دلخواه نه ممکن است و نه مطلوب.به دلیل اختلاف عقاید بنیادین از جمله اینکه دولت تا چه اندازه باید در ارتباطات ایفای نقش کند نمی توان برای کشورها یک نظام واحد را اندیشید.نظام و چهارچوب قانونی باید حافظ کثرت گرایی باشد و هر کس را قادر به کسب اطلاعات و عقاید از منابع گوناگون و انتخاب آزادانه از میان آنها کند.ولی همین اصل است که بیشتر اوقات نقض می شود برای مثال تمرکز مالکیت در مطبوعات،انحصارهای رسمی و غیر رسمی در تلویزیون و رادیو و در برخی کشورها، اعمال سانسور و کنترل دولتی،آزادی اطلاعات را در عمل نقض می کند.فقدان اطلاعات اولیه در زمینه زیرساختهای موجود و وسایلی که به بهترین وجه مناسب نیازهای کشور است نیز مانع راه سیاستگذاران می باشد.در این زمینه نیز زیر ساختهای ارتباطی باید برای کشورهایی که می خواهند وابستگی به دیگران را کاهش دهند در اولویت قرار گیرد و کشورها نیز باید برای پیشبرد تولید و استفاده از تکنولوژیهای نو ارتباطی و نیز محتوای برنامه های خود تلاش کنند.

ارتباط گران حرفه ای

عامل دیگری که در هر سیاست ارتباطی دخالت دارد منابع انسانی است.در گذشته های نه چندان دور شناسایی ارتباط گران حرفه ای چندان دشوار نبود.ذهن انسان فورا متوجه روزنامه نگاران،سر دبیران و سخن پراکنان می شد اما امروز دیگر این گونه نیست.عرصه ارتباط اکنون در برگیرنده شمار بسیاری مشاغل تاکنون ناشناخته است.فرآیندهای جدید چاپ،ماهواره،کامپیوتر،لیزر وسایر نوآوریها تعداد و تنوع مشاغلی را که مشمول عملیات ارتباطی هستند اساسا افزایش داده اند.بخش ارتباط در تعریف جامع آن بخش وسیعی از آموزش و پرورش و علوم،بخشی از فعالیتهای فرهنگی،اداره امور عمومی و خدمات مالی را در بر می گیرد.

حقوق و مسئولیتهای روزنامه نگار

روزنامه نگاران به خاطر ماهیت کارشان در جهت شکل دادن به اندیشه ها و عقاید در موضعی نیرومند قرار دارند.از نظر بسیاری از مردم روزنامه نگاری تنها یک حرفه نیست بلکه یک رسالت است.روزنامه نگاران خواستار حق کسب اطلاعات بدون مانع و پخش کامل و سریع آن هستند.سردبیران و مفسرین نیز خواستار حق بیان آزادانه عقاید می باشند. پیگیری فعال حقایق مربوط به مصالح عمومی،یکی از معیارهایی است که با آن استعدادهای حرفه ای یک روزنامه نگار را می سنجند.نقش یک روزنامه نگار کنجکاو،وارسی اقدامات مصادر امور و نشان دادن هر گونه سوء استفاده از قدرت یا  شایستگی است.امروزه در صحنه بین المللی در حیطه روزنامه نگاری موضوعات و مسائلی از جمله نظامنامه های اصول اخلاق حرفه ای،مقررات صنفی،شوراهای مطبوعاتی و رسانه ای،حقوق پاسخ و تصحیح مطرح و بیان شده است.

فردای ارتباط

نتیجه گیریها و توصیه ها

پیشنهاد ها و توصیه هایی برای توسعه بیشتر کشورها مطرح می شود:

-بررسی پیرامون ارتباط در سراسر جهان راه حلهای گوناگونی را آشکار می کند که مردم در کشورهای مختلف-برحسب رسوم و الگوهای زندگی اجتماعی و اقتصادی-خود اختیار کرده اند این تنوع ارزشمند است و باید به آن ارج گذارد

-باید منتهای اهمیت به حذف عدم توازن و نابرابری در ارتباط و ساختارهای آن به ویژه در جریانهای اطلاعات داده شود.

-ارتباط یک حق اولیه فردی و نیز یک حق جمعی است که تمام جوامع و ملتها به آن نیاز دارند.

-برای دموکراتیک شدن ارتباط،تکامل سیاستهای جامع ارتباطی ملی با اهداف توسعه فراگیری اجتماعی،فرهنگی و اقتصادی امری ضروری است

-تهیه چهارچوبی برای تعمیم یک نظم نوین اطلاعاتی وارتباطی که به منزله یک فرآینه مستمر تغییر در ماهیت روابط بین ملتها و درون کشورها در زمینه ارتباطات است

تحکیم استقلال و خود اتکایی

توصیه های لازم

-تضمین سیاستهای جامع ارتباطی و مرتبط با اهداف فراگیر اجتماعی،اقتصادی وسیاسی در کشورها از طریق شناخت نیروی بالقوه ارتباط

-توسعه بخشیدن تمامی زبانها برای خدمت به احتیاجات پیچیده و گوناگون ارتباط نوین

-فراهم کردن وسایل تحصیلات متوسطه،برطرف کردن بی سوادی،تکامل سیستمهای رسمی تحصیلات آموزشگاهی در چهارچوب ساختارهای مناسب و از راه دور(رادیو و تلویزیون)توسط سیاستگذاران هر کشور

-توسعه و رشد مطبوعات جامعه ای در مناطق شهری و روستایی

-اتخاذ تدابیری توسط کشورهای در حال توسعه برای ایجاد یا گسترش عناصر لازم سیستمهای ارتباطی خود(چاپ،مخابرات و....)

آثار و نتایج اجتماعی و وظایف تازه

توصیه های لازم

-پیشبرد گفتگو در باب توسعه به عنوان بخشی مهم از سیاستهای ارتباطی و سیاستهای توسعه

-توجه ویژه به استفاده از زبان غیر فنی و نمادها،تصاویر و شکلهای قابل فهم در پیشبرد سیاستهای ارتباطی

-ایجاد مکانیسمهای ملی برای پیشبرد مشارکت و بحث پیرامون اولویتهای اجتماعی در تحصیل

-توجه به استقرار سیاستهای فرهنگ ملی که باعث تقویت هویت و خلاقیت فرهنگی می شود

-پذیرش سیاستهای انفورماتیک ملی به عنوان یک موضوع حائز اهمیت توسط کشورهای در حال توسعه

-توجه به الگوهای موجود و در حال تغییر تامین مالی وسایل ارتباط جمعی تجاری

امانت حرفه ای و استانداردها

توصیه های لازم

-برداشتن گامهای موثر برای افزایش ارزش مقام روزنامه نگاران به خاطر اهمیت رسالت آنان

-نیاز روزنامه نگاران به آمادگی وسیع تحصیلی و آموزش مشخص تخصصی برای حرفه ای تلقی شدن

-اقدامات لازم جهت تامین اجازه ورود خبرنگاران خارجی و تسهیل کار آنان برای دریافت و ارسال خبر

-اختصاص دادن گزارش رویدادهای کشورهای در حال توسعه و مطالب ریشه ای پیرامون آن توسط مطبوعات و سخن پراکنان کشورهای صنعتی

-حفظ استقلال وصداقت حرفه ای تمام افرادی که در دریافت و پخش اخبار مشارکت دارند

-تشکیل میزگردهایی توسط یونسکو به منظور حمایت از روزنامه نگاران،مقامات اجرایی رسانه ها و پژوهشگران

دموکراتیک کردن ارتباط

توصیه های لازم

-برآورده شدن  نیازهای ارتباطی در یک جامعه دموکراتیک از طریق بسط حقوق مشخص از قبیل حق آگاه شدن،حق حریم،حق شرکت در ارتباطات عمومی

-پذیرش تدابیر لازم برای توسعه منابع اطلاعات مورد نیاز شهروندان در زندگی روزمره توسط تمامی کشورها

-بذل توجه به علایق کودکان و نوجوانان،اقلیتهای مذهبی و نژادی و زبانی ،کهنسالان و عقب ماندگان در محتوای ارتباط

-ملغی شدن سانسور یا کنترل خودسرانه اطلاعات(به جز موارد قانونی)

-تشویق مخاطبان به ایفای نقش فعال تر در ارتباطات توسط رسانه ها از طریق اختصاص دادن نظریات فرد فرد اعضای جامعه در رسانه های جمعی

-بذل توجه به نیازهای ارتباطی زنان

تقویت همکاری بین المللی

توصیه های لازم

-اجرای مترقی تدابیر ملی و بین المللی کمک کننده به برپایی یک نظم نو اطلاعاتی و ارتباطی جهانی

-تقویت تدابیر لازم برای افزایش پیوندها و توافقها میان سازمانهای حرفه ای و پژوهشگران ارتباطی کشورهای مختلف

-تاسیس مرکز بین المللی مطالعه و برنامه ریزی اطلاعات وارتباط در چهارچوب یونسکو

-برقرار ساختن مکانیسمهایی برای تقسیم اطلاعات غیر استراتژیک

-در نظر گرفتن بعد ارتباطی در برنامه ها و توافقهای موجود همکاری اقتصادی میان کشورهای در حال توسعه

-بذل توجه به مسائل صلح و خلع سلاح،حقوق بشر،توسعه و ایجاد یک نظم نوین ارتباطی

مسائلی که نیازمند بررسی بیشتر است

-برای تامین هماهنگی بهتر فعالیتها باید در زمینه هایی از جمله دریافت و عرضه خبر،بانکهای اطلاعات،تبادل اطلاعات گردآوری شده از راه دور اقداماتی صورت گیرد

-برای شناخت اصولی که به طور کلی مورد قبول صنف روزنامه نگاران و متضمن مصالح عمومی باشد باید مطالعاتی به عمل آید

-کمیابی منابع مالی موجود برای توسعه ارتباط هم در سطح ملی و هم در سطح بین المللی نیازمند بررسیهای بیشتری می باشد.

-تمرکز رسانه ها در مناطق توسعه یافته و کنترل یا دسترسی به آنها باید با بذل توجه ویژه به نیازهای کشورهای کمتر توسعه یافته و مردم مناطق روستایی اصلاح گردد.