انتشار مقاله شبکه های اجتماعی اینترنتی و سبک زندگی جوانان

انتشار مقاله جدید علمی- پژوهشی

شبکه­ های اجتماعی اینترنتی و سبک زندگی جوانان: مطالعه موردی بزگترین جامعه مجازی ایرانیان

حسن بشیر

محمدصادق افراسیابی

منبع: فصلنامه تحقیقات فرهنگی، دوره پنجم، شماره: 1، بهار 1391، صص 60-31.

انتشار مقاله بازنمایی مفاهیم همت و کار در کتاب های درسی ایران

انتشار مقاله در فصلنامه مطالعات فرهنگ- ارتباطات

بازنمائی مفاهیم «همت» و «کار» در کتاب های درسی ایران

دکتر حسن بشیر

چکیده

آموزش مدرسه ای، یکی از مهمترین پایه های آموزشی هر کشور است. کتابهای درسی نیز پرکاربردترین رسانه آموزشی در هر کشور از جمله ایران است. این مقاله حاصل پژوهشی است که در زمینة بررسی شاخص های مربوط به «همت» و «کار» در کتابهای دورة ابتدایی و راهنمایی تدریس شده در مدارس ایران و به روش تحلیل محتوا انجام شده است. واحد تحلیل در این پژوهش جمله در نظر گرفته شده است. یافته­ها حاکی از آن می­باشد که متغیر «خیرخواهی و کمک» به همراه «جدیت و تلاش» و زیر مجموعه های آنها که کلا می توان به عنوان «همت» و «کار» مطرح کرد از بیشترین فراوانی در کتب درسی مقاطع ابتدایی و راهنمایی، نسبت به سایر ارزش های اخلاقی و اجتماعی برخوردار بوده­اند. همچنین در کتب فارسی در هر دو مقطع تحصیلی، فراوانی اشاره به ارزش­های اخلاقی نسبت به سایر کتب درسی بیشتر بوده است. همچنین یافته­ها بیانگر آن است که با افزایش سن و بالاتر رفتن پایه تحصیلی در دوره ابتدایی و تا اندازه ای در دوره راهنمایی میزان فراوانی توجه به ارزش­های مربوط به «همت» و «کار» در میان کتب درسی افزایش داشته است.

واژگان کلیدی: کتابهای درسی ابتدایی، کتابهای درسی راهنمایی، شاخص­های ارزشی همت و کار، تحلیل محتوای کتب درسی مدارس ایران

منبع: بشیر، حسن (1390) «بازنمائی مفاهیم «همت» و «کار» در کتاب های درسی ایران»، فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات فرهنگ-ارتباطات، سال دوازدهم/شماره مسلسل 48، شماره: 16، زمستان 1390، صص 47-81.

مقاله بیداری اسلامی لیبی که بزودی منتشر خواهد شد

دیپلماسی رسانه­ای کشورهای جهان درباره بیداری اسلامی لیبی و مداخله نظامی غرب: تحلیل گفتمان نشریات خارجی (از 6 مارس 2011 تا ‌ 10 می 2011)

(مقاله پذیرفته شده توسط فصلنامه علمی-پژوهشی راهبرد که بزودی منتشر خواهد شد)

دکتر حسن بشیر

دانشیار دانشگاه امام صادق (ع) [e-mail]

کاظم موذن

دانشجوی کارشناسی ارشد معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات، دانشگاه امام صادق(ع)[e-mail]

چکیده:

 انقلاب مردم لیبی علیه حکومت قذافی که در ادامه جریان بیداری اسلامی سالهای 2010 و 2011 رخ می داد، با مداخله نظامی غرب ابعاد تازه ای پیدا کرد. در این میان کشورهای جهان به منظور تکمیل سیاست خارجی خود، به فعالیت هایی در قالب دیپلماسی رسانه ای اقدام نمودند. این مقاله با هدف شناسایی ابعاد دیپلماسی رسانه ای کشورهای جهان در قبال مناقشات لیبی 20 یادداشت از نشریات کشورهای مختلف جهان را در فاصله زمانی 6 مارس 2011 تا ‌ 10 می 2011 (15 اسفند 1389 تا 20 اردیبهشت 1390)  با روش تحلیل گفتمان بر اساس شیوه «پدام» بررسی نموده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که پنج نگاه و رویکرد گفتمانی مشخص در میان نشریات کشورهای مختلف جهان شکل گرفته است که هر گفتمان در قبال موضوعات اصلی در مناقشات لیبی گرایشات خاصی دارند و یا نسبت به آن سکوت اختیار کرده اند. مقایسه ابعاد مفهوم دیپلماسی رسانه ای و صورت بندی های گفتمانی نشان می دهد که هر یک از این 5 گفتمان با اشکال خاصی از دیپلماسی رسانه ای ارتباط پیدا می کند.  گفتمان روسی نشان می دهد که نشریات مرتبط با این گفتمان تلاش می کنند با هدف ایجاد تنفر و دشمنی نسبت به نیروهای ناتو و انقلابیون لیبی، جامعه هدف خود را نسبت به نتایج درگیری های نظامی ناامید و از این طریق زمینه لازم برای توقف درگیری های نظامی و شکل گیری مذاکره بین طرفین را فراهم کنند. گفتمان آمریکایی با هدف اعمال فشارهای سیاسی، فرهنگی و نظامی، در شهروندان جامعه هدف خود نسبت به ایده مداخله نظامی ایجاد رغبت نموده و تلاش می کند با اتخاذ شکلی از دیپلماسی رسانه ای مثبت اعمال نیروهای نظامی غرب را توجیه و مشروعیت بخشی کند. گفتمان دموکراتیک منتقد در میانه طیف دیپلماسی رسانه ای مثبت و منفی قرار می گیرد یعنی از یک سو اهداف دیپلماسی رسمی کشورهای غربی را مورد تایید قرار می دهد و از سوی دیگر روش های بکارگرفته شده و تسری دادن ایده مداخله نظامی به سایر کشورها را اشتباه می داند. گفتمان صهیونیستی یک دیپلماسی رسانه ای کاملا منفی را در قبال مناقشه لیبی اتخاذ می کند و حداکثر تلاش خود را می کند تا به واسطه ارائه تصویری کاملا مخدوش، افکار عمومی جهان را نسبت به طرفین درگیری (یعنی نیروهای قذافی و انقلابیون و حتی نیروهای غربی) بدبین کند. در گفتمان ضداستکباری نیز نوعی از دیپلماسی رسانه ای منفی در قبال مناقشه لیبی نهفته است چراکه در کلیت آن تاکید بر جریان سازی خبری و بازنمایی تصویر منفی از نیروهای غربی است اگرچه تلاش می کند تا در سایر موضوعات (مثل نیروهای انقلابی لیبی) موضع کاملا روشنی اتخاذ نکند.  

واژگان کلیدی:‌ بیداری اسلامی، لیبی، دیپلماسی رسانه ای، نشریات خارجی، تحلیل گفتمان

انتشار مقاله جدید: اخلاق وبلاگ نویسی

انتشار مقاله جدید:

«اخلاق وبلاگ نویسی»

نوشته: دکتر حسن بشیر و سمانه آذرپور

منبع: دوفصلنامه علمی-پژوهشی «رسانه و فرهنگ»

سال اول، شماره دوم، پائیز و زمستان 1390

چکیده:

اکنون انسان در عصر ارتباطات و با وجود پدیده هایی از قبیل وبلاگ ها می تواند به دور از محدودیت های رسانه های پیشین، آزادانه تصورات و نگاه خود را به درون و برون در فضای مجازی اینترنت تولید کند و بسط دهد. وبلاگ ها در دنیای امروز به عنوان رسانه ای مطرح شده اند که نهادهای حکومتی بر آنها نظارت و کنترل تام ندارند و به دلیل ویژگی های خود توانسته اند محدودیت و موانع رسانه های پیشین را حذف و از توان و آزادی بیشتری در ارائه اطلاعات و تبادل آراء برخوردار شوند. بنابراین با وجود اینکه وبلاگ نویسی توجه علم را به خود جلب کرده است، اما کار کمی در مورد اخلاق وبلاگ نویسی انجام شده است و برخی از آن ها با محدودیت هایی روبرو بوده اند. در این مقاله از روش کتابخانه ای برای گردآوری داده ها و بررسی جایگاه اخلاق در وبلاگ استفاده شده است. در نهایت، کدهای اخلاقی وبلاگ نویسی، در چهار زمینه ی گفتن حقیقت[1]، پاسخگویی[2]، به حداقل رساندن آسیب[3] و نسبت دادن (تخصیص)[4] ، شناسایی شدند.

واژگان کلیدی: اخلاق، وبلاگ، اخلاق رسانه، اخلاق حرفه ای روزنامه نگاری، اخلاق وبلاگ نویسی

---

[1] truth telling

[2] accountability

[3] minimizing harm

[4] attribution

انتشار مقاله سیاست فرهنگی تفاوت در فصلنامه تحقیقات فرهنگی

انتشار مقاله سیاست فرهنگی تفاوت در بازنمایی حجاب اسلامی در رسانه های غرب

در فصلنامه تحقیقات فرهنگی (دوره چهارم، شماره 3، پائیز 1390، صص 69-45)

دکتر حسن بشیر

چکیده

حجاب یک نشانه است. نشانه‌ای از تفاوت فرهنگی که در جوامع مختلف ظهور و بروز متفاوت دارد. در این مقاله بر حجاب اسلامی مسلمانان در غرب، از یک سو به مثابه «هویت اسلامی» و از سوی دیگر به عنوان نشانه‌ای از «تفاوت فرهنگی» با جامعه غربی تأکید می‌شود. این نشانه اسلامی نه‌تنها، مسلمانان را به عنوان یک گروه دینی، یک اقلیت وابسته به شرق و یک جمع متفاوت با سنت غالب فرهنگی غرب که در بی‌حجابی و آزادی از حجاب به معنای پوشش بدن برای زنان، معرفی می‌سازد، بلکه فراتر از آن، یک گفتمان دینی و فرهنگی متفاوت را در جوامع غربی مطرح می‌سازد که می‌تواند به عنوان چالشی برای گفتمان‌های حاکم که در شاخص‌های آزادی، لیبرالیسم و فمینیسم شکل گرفته‌اند، تلقی شود.

هدف این مقاله، ضمن تبیین رویکردهای نشانه‌شناسی فرهنگی به‌ویژه سیاست فرهنگی تفاوت به مثابه رویکردی جدید در جهت تقویت گفتمان نو شرق‌شناسانه و استعمارگرایانه جدید در جامعه غربی، چگونگی طرح گفتمان حجاب و غیریت‌سازی آن با جامعه مزبور نیز مورد مطالعه و بررسی قرار خواهد گرفت.

تحلیل گفتمانیِ محتوای برخی از اخبار و گزارش‌های رسانه‌های غربی در این زمینه، نشان‌دهنده ظهور روش‌های جدید گفتمانی در طرح مسائل مربوط به اسلام و مسلمانان به‌طورکلی، و مسئله «حجاب اسلامی» به شکل ویژه، به عنوان شیوه‌ای برای تقابل «هویت اسلامی» با «هویت غربی» است که متأثر از مطالعات شرق‌شناسانه در دو رویکرد قدیم و جدید است. این روش جدید گفتمانی در تلاش است که رویکرد «من و دیگری» در شیوه‌های جدید «غیریت‌سازی» بر مبنای «سیاست فرهنگی تفاوت» را نهادینه سازد.

• واژگان کلیدی: اسلام، مسلمانان، حجاب، نشانه‌شناسی فرهنگی، سیاست فرهنگی تفاوت، مطالعات نوشرق‌شناسی، مطالعات استعمارگرایی جدید.

نقش نخبگان شیعی عراق در تحولات سیاسی کشور

نقش نخبگان شیعی عراق در تحولات سیاسی کشور 

(مقاله انتشار یافته در فصلنامه علمی-پژوهشی شیعه شناسی-شماره ۲۸) 

بخش اول:   http://www.rasekhoon.net/Article/History/Islam/Show-60187.aspx

بخش دوم:   http://www.rasekhoon.net/Article/History/Islam/Show-60188.aspx

بخش سوم: http://www.rasekhoon.net/Article/History/Islam/Show-60189.aspx

بخش چهارم:   http://www.rasekhoon.net/Article/History/Islam/Show-60190.aspx

مطالعه مقایسه ای رویکردهای انتخاباتی- فصلنامه پژوهشهای ارتباطی

مطالعه مقایسه‌ای رویکردهای انتخاباتی: تحلیل گفتمان سرمقاله‌های جمهوری اسلامی و کیهان درباره دومین مرحله انتخابات مجلس هشتم (از 25 اسفند 86 تا 6 اردیبهشت 87)   

نویسندگان : دکتر  حسن بشیر
حمیدرضا حاتمی- دانشجوی کارشناسی ارشد روزنامه‌نگاری  

در: فصلنامه پژوهشهای ارتباطی  

 http://rcirib.ir/sanjesh 

جکیده مقاله

رسانه ها و معناشناسی بحران

 رسانه‌ها و معناشناسی بحران
(دکتر حسن بشیر- فصلنامه پژوهشهای ارتباطی-شماره ۵۵-پائیز ۱۳۸۸) 

چکیده: بحران نوعی جنگ صامت است که بیش از آنکه به سخت‌افزارهای جامعه ضربه وارد کند، نظام نرم‌افزاری یا به‌عبارتی، قدرت تصمیم‌گیری و عملکرد جامعه را در سطوح مختلف مختل می‌سازد. فرایند بحران بر مبنای تحلیل معنا‌شناسی این واژه، با مرحله آشوب آغاز می‌شود و با رسیدن به مراحل موقعیت سخت، نقطه خطر و سرانجام، از دست رفتن قدرت تصمیم‌گیری، پایان می‌یابد. بنابراین، بحران از هیچ آغاز نمی‌شود و ریشه در نبود تعادل در نظام‌های جامعه اعم از حکومتی یا غیرحکومتی دارد. مهم‌ترین پیامد این وضعیت نیز نبود قطعیت و امکان تصمیم‌گیری است که موجب شکل‌گیری حوادث مختلف و رویارویی جامعه با مشکلات جدی می‌شود.
رسانه‌ها در این زمینه و در بستر فرهنگ‌های مختلف می‌توانند نقش دوگانه مدیریت و کنترل یا تصعید و گسترش بحران را با بهره‌گیری از شیوه‌های مختلف برجسته‌سازی، اقناع، کاشت و آموزش عهده‌دار شوند.

واژگان کلیدی: بحران، بحران رسانه‌ها، رسانه، معناشناسی بحران